Ο θόρυβος του ροχαλητού όχι μόνο ενοχλεί όποιον μοιράζεστε το υπνοδωμάτιό σας, αλλά μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη σοβαρών προβλημάτων υγείας.
Εξ ορισμού, το ροχαλητό είναι ένας ήχος αναπνοής που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου στους ανώτερους αεραγωγούς – αυτοί εκτείνονται από την άκρη της μύτης έως τις φωνητικές χορδές. Αυτό σημαίνει ότι ένας ή περισσότεροι μαλακοί ιστοί δονούνται.
Όταν μειώνεται το εύρος του ανώτερου αεραγωγού, η ροή του αέρα επιβραδύνεται και το απαραίτητο «μαξιλάρι αέρα» πίσω από τους μαλακούς ιστούς (μαλακός ουρανίσκος, ραβδώσεις και βάση της γλώσσας) γίνεται μικρότερο. Όταν αυτοί οι μαλακοί ιστοί αρχίζουν να δονούνται, μπορεί να δημιουργηθεί το ροχαλητό.
Αιτίες ροχαλητού
Στα παιδιά, οι διευρυμένες αδενοειδείς εκβλαστήσεις και οι αμυγδαλές είναι η πιο κοινή αιτία. Στους ενήλικες, το πρόβλημα είναι πιο περίπλοκο.
Τις περισσότερες φορές το ροχαλητό (ρογχοπάθεια) έχει πολλές αιτίες ταυτόχρονα, οι οποίες συχνά δρουν συνεργικά. Το ροχαλητό από μόνο του δεν είναι ασθένεια, αλλά μπορεί να ασκήσει τεράστια πίεση τόσο στους ίδιους τους πάσχοντες όσο και στους γύρω τους.
Το απλό ροχαλητό είναι μία πρόδρομη κατάσταση της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, μια σοβαρή και μερικές φορές απειλητική για τη ζωή ασθένεια. Μια ακριβής διερεύνηση είναι επομένως σημαντική.
Το ροχαλητό αρχικά χαρακτηρίζεται από δυνατούς ήχους αναπνοής από τους άνω αεραγωγούς κατά τη διάρκεια του ύπνου. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, κάθε άτομο χαλαρώνει και έτσι χαλαρώνουν και οι μύες του, ειδικά εκείνοι του φάρυγγα.
Οι χαλαροί μύες κινούνται από τη ροή του αέρα κατά την εισπνοή και την εκπνοή.
Ο θόρυβος που δημιουργείται ονομάζεται ροχαλητό. Τις περισσότερες φορές, εκτός από την απόφραξη της ρινικής αναπνοής τη νύχτα, οι άνθρωποι που ροχαλίζουν έχουν το πρόβλημα της λεγόμενης “χαλαρής” μαλακής υπερώας με μια επιμηκυσμένη σταφυλή.
Συχνές αιτίες είναι:
• Μειωμένη ρινική αναπνοή: είτε λόγω διόγκωσης της βλεννογόνου μεμβράνης (π.χ. κρύο, χρόνια φλεγμονή των παραρρινικών κόλπων, αλλεργίες) ή λόγω ανατομικών αλλαγών (π.χ. ρινικοί πολύποδες, διογκωμένοι στρόβιλοι, λυγισμένο ρινικό διάφραγμα).
• Διεύρυνση του ουρανίσκου, της βάσης της γλώσσας, των αμυγδαλών ή της ωχράς.
• Μη ευθυγραμμίσεις γνάθου (“overbite”).
• Αδυναμία των μυών στην άνω αναπνευστική οδό (μαλακός ουρανίσκος, λαιμός): Αυτό συμβαίνει συχνότερα με την αύξηση της ηλικίας και μετά τη λήψη υπνωτικών χαπιών ή την κατανάλωση αλκοόλ.
• Η παχυσαρκία και το κάπνισμα οδηγούν σε ανύψωση του διαφράγματος. Ως αποτέλεσμα, οι πνεύμονες δεν μπορούν να εκπτυχθούν βέλτιστα και εισπνέεται λιγότερος αέρας ανά αναπνοή. Αυτό σημαίνει ότι η ροή του αέρα είναι επίσης ασθενέστερη και το “μαξιλάρι αέρα” που υποτίθεται ότι είναι νάρθηκας των μαλακών ιστών είναι μικρότερο. Σε αυτές τις συνθήκες, το ροχαλητό είναι πιο συνηθισμένο.
• Μια κληρονομική συνιστώσα συζητείται επίσης. Επιπλέον, γενετικά ελαττώματα όπως Η τρισωμία 21 μπορεί να σχετίζεται με ροχαλητό.
Η εμφάνιση ροχαλητού εξαρτάται από την ηλικία και το φύλο. Ο υψηλότερος επιπολασμός βρίσκεται στη μέση έως τη μεγάλη ηλικία – για τους άνδρες τα ποσοστά κυμαίνονται μεταξύ 20 και 46 τοις εκατό, για τις γυναίκες μεταξύ οκτώ και 25 τοις εκατό. Ωστόσο, το ροχαλητό μπορεί επίσης να συμβεί στην παιδική ηλικία.
Συμπτώματα
Το ροχαλητό μπορεί να αποτελεί „ηχορρύπανση“ για τον παθόντα και το περιβάλλον του. Για όσους έχουν πληγεί, το ροχαλητό μπορεί να σχετίζεται με
• δυσκολία να κοιμηθεί και να παραμείνει κοιμισμένος
• πρωινούς πονοκεφάλους
• ξηροστομία
• μειωμένη συγκέντρωση ή απόδοση, καθώς και υπνηλία κατά την διάρκεια της ημέρας/ τάση να κοιμηθούν. Αυτά είναι τα πρώτα σημάδια ότι έχετε αποφρακτική άπνοια ύπνου (Obstructive Sleep Apnea) και όχι απλό ροχαλητό. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρά παράπονα ή ασθένειες.
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Καρδιοπνευμονικές ασθένειες
• Σεξουαλική δυσλειτουργία
• Αύξηση του κινδύνου καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου
Πώς τίθεται η διάγνωση
Με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού συλλέγονται λεπτομερείς πληροφορίες σχετικές με το πρόβλημα του ροχαλητού:
• Εμφάνιση με την πάροδο του χρόνου: π.χ. περιστασιακά, πιο συχνά, ή κάθε βράδυ.
• Εμφάνιση κατά τη διάρκεια της νύχτας: π.χ. προσωρινά, συνεχώς, εξαρτώνται από την κατάσταση ·
• Παράγοντες ενεργοποίησης και παράγοντες κινδύνου: αλκοόλ, νικοτίνη, αλλεργική και μη αλλεργική ρινίτιδα, απόφραξη της ρινικής αναπνοής κ.λπ.
• Τύπος ροχαλητού: κανονικός / ακανόνιστος, συχνότητα, όγκος, τύπος θορύβου.
• νυχτερινή αφύπνιση (π.χ. με δύσπνοια),
• πρωινός πονοκέφαλος / ξηροστομία,
• Μειωμένη συγκέντρωση ή απόδοση κατά τη διάρκεια της ημέρας,
• Υπνηλία κατά την διάρκεια της ημέρας / τάση να κοιμηθείτε,
• Ασθένειες όπως: Καρδιαγγειακές παθήσεις (υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακές αρρυθμίες, καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια κ.λπ.), παχυσαρκία με υπερβολική αύξηση του σωματικού λίπους, μεταβολικό σύνδρομο, σακχαρώδης διαβήτης.
Οι άνω αεραγωγοί εξετάζονται επίσης για αλλαγές. Όσον αφορά τη ρινική διέλευση αέρα, μπορεί να είναι χρήσιμες ορισμένες λειτουργικές δοκιμές. Η υπολογιστική τομογραφία (CT), η τομογραφία μαγνητικού συντονισμού (MRT), η τομογραφία ψηφιακού όγκου (DVT), η κεφαλομετρία (πλευρική ακτινογραφία) και το ορθοπαντογράφημα (OPG) / πανοραμική τομογραφία (PSA) διατίθενται ως μέθοδοι απεικόνισης.
Η πιο σημαντική κλινική εξέταση είναι ο ενδοσκοπικός έλεγχος της περιοχής της οποίας „καταρρέει“ ο αεραγωγός. Εάν υπάρχει υποψία για σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας ύπνου, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί αντικειμενική ιατρική εξέταση ύπνου. Αυτό μπορεί να γίνει με τη χρήση συσκευών «διαλογής» στο σπίτι ή ως πολυσoμνογραφία (PSG) στο νοσοκομείο. Λόγω του γεγονότος ότι ένας στους πέντε ανθρώπους θα πάσχει από αλλεργία τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, συνιστάται μια αλλεργιολογική εξέταση για την τυπική αξιολόγηση.
Θεραπεία ροχαλητού
Το ροχαλητό καθαυτό δεν νοείται ως ασθένεια με ιατρικό κίνδυνο. Επομένως, δεν απαιτείται θεραπεία, εκτός εάν αυτό ζητηθεί από τον ενδιαφερόμενο. Ένας μεγάλος αριθμός αμφισβητήσιμων μεθόδων θεραπείας προσφέρονται κατά του ροχαλητού. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις, η αποτελεσματικότητα και οι κίνδυνοι πρέπει να σταθμίζονται προσεκτικά μεταξύ τους.
Συντηρητικές μέθοδοι
Τα αποτελέσματα διαφόρων συντηρητικών διαδικασιών έχουν εξεταστεί σε διάφορες μελέτες. Τουλάχιστον σε μεμονωμένες περιπτώσεις, μια συγκεκριμένη αποτελεσματικότητα θα μπορούσε να αποδειχθεί για τις ακόλουθες μεθόδους:
• Αποφυγή υπνωτικών χαπιών.
• Αποφυγή βραδινής κατανάλωσης αλκοόλ.
• Αποχή από νικοτίνη
• Διατήρηση σταθερού ρυθμού ύπνου-αφύπνισης με κατάλληλη υγιεινή ύπνου.
• Μείωση βάρους για σοβαρά παχύσαρκα άτομα.
• Αποφύγετε τα πλούσια γεύματα πριν από το κρεβάτι.
• Ενίσχυση των μυών του δαπέδου του στόματος, π.χ. μέσω ηλεκτρικής διέγερσης, ασκήσεων τραγουδιού ή στοχευμένων ασκήσεων ομιλίας.
• Πρόληψη της ύπτιας θέσης σε περίπτωση ροχαλητού που είναι καθαρά ύπτια,
• Ανύψωση του άνω σώματος.
• Διαστολείς ρινικής εισόδου (διαστολείς ρινικής εισόδου) ειδικά σε περιπτώσεις στις οποίες η προέλευση της ρινικής απόφραξης βρίσκεται στην περιοχή της ρινικής βαλβίδας.
• Αποσυμφορητικά ρινικά σπρέι: δεν είναι κατάλληλα για μακροχρόνια χρήση λόγω πιθανής βλάβης των βλεννογόνων, αλλά με τη βοήθειά τους το αποτέλεσμα μιας ρινικής λειτουργίας μπορεί να προσομοιωθεί εκ των προτέρων.
• Τα συστηματικά χρησιμοποιούμενα φάρμακα όπως η ψευδοεφεδρίνη, η ντομπεριδόνη ή η πρωτρυπινίνη μπορεί να είναι αποτελεσματικά, αλλά έχουν σημαντικές παρενέργειες και δεν έχουν ακόμη εγκριθεί για τη θεραπεία του ροχαλητού.
• Συσκευές Θετικής πιέσεως αναπνοής(CPAP): συχνά εξαλείφει το ροχαλητό, αλλά χρησιμοποιείται σπάνια λόγω πιθανών παρενεργειών και υψηλού κόστους.
Ενδοστοματικές συσκευές
Νάρθηκας στην κάτω γνάθο: Ειδικές συσκευές που μπορούν να εισαχθούν στην στοματική κοιλότητα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία του ροχαλητού, Έχουν σχεδιαστεί για να διευρύνουν το εύρος του φάρυγγα μετακινώντας την κάτω γνάθο προς τα εμπρός. Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι η αυξημένη παραγωγή σάλιου, τα παράπονα στην περιοχή των μασητήρων μυών και της κροταφογναθικής άρθρωσης καθώς και οι μακροχρόνιες αλλαγές στη θέση των δοντιών. Επομένως, η τοποθέτηση νάρθηκα και οι τακτικοί έλεγχοι των ευρημάτων των οδόντων και των γνάθων θα πρέπει να διενεργούνται από συναδέλφους οδοντιάτρους και γναθολόγους ενώ υποβάλλονται σε θεραπεία με νάρθηκα στην προεξοχή της κάτω γνάθου. Το ροχαλητό μπορεί να μειωθεί σε περίπου τα δύο τρίτα των ασθενών που είναι κατάλληλοι για αυτήν τη μέθοδο.
Βραχίονας ροχαλητού: „διορθώνει“ το μαλακό ουρανίσκο και αποτρέπει τους θορύβους του ροχαλητού που προκύπτουν στην περιοχή του μαλακού ουρανίσκου. Το στήριγμα αυτό αποτρέπει επίσης εμπόδια στη μέση και την άνω λαιμό. Οι παύσεις της αναπνοής και η άπνοια ύπνου – εάν εμφανιστούν στον μαλακό ουρανίσκο – μειώνονται σε πολλές περιπτώσεις.
Χειρουργική θεραπεία
Στην περίπτωση χειρουργικών επεμβάσεων, πρέπει πάντα να ζυγίζεται εάν υπάρχει μία ή περισσότερες αιτίες. Με μεμονωμένα αίτια, η πιθανότητα επιτυχίας είναι υψηλή, με πολλές αιτίες μπορεί να απαιτείται πολλαπλή θεραπεία. Είναι δυνατή η επέμβαση στη μύτη, τον ουρανίσκο και τη βάση της γλώσσας. Μια ελάχιστα επεμβατική θεραπεία είναι η θερμοθεραπεία που προκαλείται από ραδιοσυχνότητες (RF) στην οποία δημιουργούνται μόνο ουλές κάτω από τον βλεννογόνο με αποτέλεσμα την εσωτερική συρρίκνωση Συχνά, ωστόσο, υπάρχει μια μείωση της επίδρασης καθώς ο ιστός ανακάμπτει. Σε αυτές τις περιπτώσεις η θεραπεία μπορεί να επαναληφθεί.
Για τον έλεγχο της επιτυχίας της θεραπείας και, εάν είναι απαραίτητο, για τον προγραμματισμό περαιτέρω μέτρων, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί παρακολούθηση μετά από δύο έως τρεις μήνες
